E-ticaretin tarihi
E-ticaret ya da bilinen diğer adı ile elektronik ticaret, internet kullanımın artmaya başladığı 1995 yılından sonra hayatımıza giren bir kavaramdır. Ticaretin dijital ortamlarda yapıldığını gösteren e-ticarette, markaların ürün ve hizmetleri genellikle e-ticaret siteleri ya da pazaryeri platformlarında satılmaktadır.
E-ticaret veya diğer adı ile elektronik ticaret, internet kullanımın artmaya başladığı 1995 yılından sonra hayatımıza girmiştir.Ticaretin dijital ortamlarda yapıldığını gösteren e-ticarette, markaların ürün ve hizmetleri genellikle e-ticaret siteleri ya da pazaryeri platformlarında satılmaktadır. Ürünlere ait tanıtma, satma ve ödeme süreçleri de elektronik ortamlar üzerinden yapılır.
internet kullanımının artmaya başladığı 1995 yılının ardından ortaya çıkan elektronik ticaret kavramının dünyada yayılmaya başladığı dönem 2000’li yıllardır. Ticaretin serbestleşme başlaması ve internet kullanımı sayesinde bilgi iletişiminin daha da kolaylaşması ticaretin elektronik ortamlara taşınmasını sağlamıştır.
İnternetten satış ilk kez satış 1970’li yıllarda yapılmıştır. Dünya e-ticaret tarihçesi incelendiğinde ilk kez Stanford Üniversitesinde eğitim gören öğrencilerin yapay zekalar ve arpanet hesapları üzerinden Massachusetts Teknoloji Enstitüsünde eğitim gören öğrencilere satış yaptığı bilinmektedir.
Günümüzdeki anlamıyla e-ticaret ilk kez 1994 yılında yapılmıştır. 1958 yılında Frank Carney ve Dan Carney tarafından kurulan Pizza Hut, bu tarihte internet üzerinden ilk pizza satışını gerçekleştirmiş ve dünyanın ilk e-ticaret yapan firması unvanını almıştır. Kısacası e-ticaret pizza Hut ile başlamıştır.
E-ticaretin tarihsel gelişimi incelendiğinde, 1995 yılında Amazon ve Ebay gibi şirketlerin kurulması ve bu markaların internet üzerinden satış yapmaya başlaması e-ticaretin hızlı bir şekilde gelişmesini sağlamıştır. Dünyanın ilk kurulan e-ticaret markaları olan Amazon ve Ebay yıllar içerisinde kendilerini daha fazla geliştirmiş ve e-ticaret sektörüne isimlerini kazımıştır. Özellikle Amazon’un sahibi Jeff Bezos şu an dünyanın en zengin insanıdır.
1994 Yılında Jeff Bezos tarafından kurulan Amazon, ilk olarak bir kitap satış sitesi olarak piyasaya sunuldu. İlk ayında Amerika’da yer alan 50 eyalete ve 45 farklı ülkeye satış yapan Amazon kısa süre içerisinde satış kategorilerini güncelledi. Giyim, elektronik ürünler, yiyecek, mobilya vb. kategorilerde de satış yapmaya başladı ve şu an dünyanın en büyük 5 şirketi arasında yer almakta.
Pierre Omidyar tarafından 1995 yılında kurulan Ebay, bir açık arttırma sitesi olarak piyasa sunuldu. Satıcı olarak faaliyet gösteren kişiler bu platforma ürünlerini eklemeye başladı ve ardından tüketiciler açık arttırma usulü ile ürün satın almaya başladı.
2000’li yıllara gelindiğinde internet hizmetlerinin geliştirilmesi ve değişik bir boyuta taşınması e-ticaretin de gelişmesini sağlamıştır. Tüketicilerin büyük bölümü internet üzerinden alışveriş yapmaya başlarken birçok satıcı da e-ticaret siteleri üzerinden satış yapmaya başlamıştır. 2001 yılında B2B e-ticaret modeli ile yaklaşık 700 milyar dolarlık satış yapılmıştır.
Teknolojinin hızlı bir şekilde değişmesi ve gelişmesi ile beraber e-ticaret sektörü de hızlı bir gelişim kat etmiştir. E-ticaret hacmi hızlı bir şekilde gelişmeye başlarken Amazon ve Ebay gibi faaliyet gösteren yeni firmalar da ortaya çıkmıştır. Aliexpress, ETSY, Alibaba Group gibi markalar sayesinde e-ticaret dünyada daha hızlı bir şekilde büyümeye başlamıştır.
2014 yılına gelindiğinde dünya e-ticaret hacmi 1.336 trilyon dolar olarak tarihe geçmiştir. 2015 yılında bu tutar 1.548 trilyon dolara yükselirken 2016 yılında ise 1.845 trilyon dolara kadar artış göstermiştir. 2017 yılında 2.382 trilyon dolar olan e-ticaret hacmi 2018 yılında hızlı bir şekilde gelişerek 2.982 trilyon dolara, 2019 yılında ise 3.535 trilyon dolara kadar arttırmıştır.